Oria: Goierriko ardatz egituratzailea
Goierri eskualdea zeharkatzen duen ibai nagusia da, eta Gipuzkoako ibairik emaritsuena. Ibai honek Ordizia ere zeharkatzen du. 882,5 km²-ko azalera du eta Gipuzkoako ibaien arrorik handiena da, zati bat Nafarroako Foru Komunitatean hedatuz. Aitzkorri mendilerroaren iparraldeko magalean jaiotzen da, eta goialdean Ursuaran eta Estanda ibaien ekarpenak jasotzen ditu, eta beheraxeago, Agauntza, Amundarain eta Amezketakoak. Araxes, Zelai eta Leitzaran ibaiadar garrantzitsuak dira beheko eta erdi aldean. Orion itsasoratzen da, Donostiatik gertu bihurgune handi bat deskribatu ondoren. Arroaren hiri- eta industria-okupazioa, 150.000 biztanle ingurukoa, batez ere arroaren ardatz nagusiaren inguruan gertatu da, Beasain, Tolosa, Billabona, Andoain eta Lasarte-Oria bezalako hiriguneetan. Historikoki, gainera, Oria ibaiaren harana izan da Gipuzkoako hegoalderako komunikazio-bide garrantzitsuena. Arroko erdi eta behealdeko eremuen humanizazioak asko hondatu du haien habitata; hala ere, arro bereko beste eremu batzuk altuagoak dira, oso gutxi populatuak eta ondo kontserbatuak, hala nola Aralar eta Aitzkorri mendilerroak eta Leitzaran ibaiaren arroa.
